Het openbaar domein kan in gebruik worden genomen voor onder meer: (dit is een niet limitatieve opsomming)
- werkzaamheden: bv. stapelen van bouwmaterialen, het plaatsen van bouwwerktuigen, containers, afsluitingen, stellingen,...
- naar aanleiding van de organisatie van evenementen/feestelijkheden: bv. wielerwedstrijden, kermis, circussen,...
- economie: bv. uitstallen van koopwaren voor een handelszaak, plaatsen van een terras voor een horecazaak, ambulante handel, frituurkramen met doorlopende vergunning,...
Voor elke ingebruikname van het openbaar domein is een toelating nodig:
- toelating inname openbaar domein: geeft toelating tot privatief gebruik van het openbaar domein
- signalisatievergunning: geeft toelating voor het plaatsen van tijdelijke signalisatie en verkeersborden
De verschillende procedures en verplichtingen die hierin voorzien zijn, brengen soms aanzienlijke kosten met zich mee voor de gemeente, zowel loonkosten als werkingskosten. Om die reden wordt een retributie ingesteld, gebaseerd op de te verwachten kosten voor de gemeente en de omvang van de aanvraag.
De retributie op signalisatievergunningen wordt gevraagd als stimulans om de (verkeers)hinder zo beperkt mogelijk te houden.